OVER BOEDELS GESPROKEN
Een nalatenschap kan positief, negatief of van nul en generlei waarde zijn. Overstijgen de schulden de bezittingen? Dan spreekt men van een negatieve boedel. Vice versa natuurlijk van een positieve boedel en als de schulden met de bezittingen worden vereffend en er niets overblijft is de nalatenschap, althans voor de erfgenamen, emotionele waarde daargelaten, van nul en generlei waarde.
Op grond van artikel 4:7 van het Burgerlijk Wetboek zijn de schulden van de nalatenschap de volgende, die vereenvoudigd zijn samengevat.
-
de schulden die niet met de dood tenietgaan;
-
uitvaartkosten;
-
kosten van vereffening van de nalatenschap;
-
kosten gemoeid zijnde met executele;
-
erfbelasting;
-
wettelijke rechten als bedoeld in afdeling 2 van titel 3;
-
schulden ter zake van legitieme porties;
-
schulden in verband met legaten;
-
schulden uit giften en andere handelingen gelijkgesteld met legaten.
Volgens lid 2 van artikel 7 voornoemd, komen achtereenvolgens voor voldoening in aanmerking:
-
schulden 1 t/m 5;
-
schulden in verband met 6;
-
schulden in verband met 7, tenzij 6 ontbreekt; dan eerst 1 t/m 3, gevolgd door 4, 5 en 7
WIE WIKKELT ER AF?
Als er geen executeur, afwikkelingsbewindvoerder of vereffenaar aan het roer staat, komt de afwikkeling van de nalatenschap voor rekening van de gezamenlijke erfgenamen. Ik benadruk het woord 'gezamenlijk', omdat zij individueel, zonder medewerking van de andere erfgenamen, in principe geen handelingen van beheer of beschikking mogen verrichten. Er mag dus in beginsel niet zelfstandig worden overgegaan tot het voldoen van de schulden of tot verdeling van de boedel. Dat vraagt om nuancering...
Op de voet van artikel 3:170 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek mogen 'handelingen dienende tot gewoon onderhoud of tot behoud van een gemeenschappelijk goed, en in het algemeen handelingen die geen uitstel kunnen lijden..' door ieder van de erfgenamen zo nodig zelfstandig worden verricht. Lid 2 vervolgt met 'voor het overige geschiedt het beheer door de deelgenoten tezamen, tenzij een regeling anders bepaalt...'. In de praktijk wordt er vaak een volmacht ten gunste van één van hen opgesteld, zodat hij of zij de anderen mag vertegenwoordigen bij de afwikkeling.
VOORZICHTIGHEID GEBODEN
Wees in verband met eventuele aansprakelijkheid voor schulden van de nalatenschap met het privé-vermogen voorzichtig met het verrichten van (beheers)handelingen vóórdat u zich over de wijze van aanvaarding heeft uitgesproken. In artikel 4:192 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek staat dat een erfgenaam die zich 'ondubbelzinnig en zonder voorbehoud' gedraagt als een erfgenaam die zijn erfdeel 'zuiver aanvaardt', het erfdeel daarmee zuiver heeft aanvaard. Hij moet zich 'als heer en meester' over de nalatenschap gedragen. Wend u bij twijfel tot een in het erfrecht gespecialiseerde rechtsbeoefenaar.